Πεντοζάλι
Ο χορός “Πεντοζάλι” είναι ένας παραδοσιακός χορός που προέρχεται από την περιοχή της Κρήτης. Στο νομό των Χανίων ο χορός είναι γνωστός ως Πεντοζάλι, ενώ στο νομό Ρεθύμνου συναντάται ως Πεντοζάλης ή Πενταζάλης. Είναι ένας χορός που χορεύεται σε γραμμή ή κύκλο, με τους χορευτές να κρατούνται από τα χέρια ή τους ώμους.
Ο ρυθμός του μπορεί να είναι γρήγορος ή μέτριος, ανάλογα με την εκτέλεση του κάθε κομματιού μουσικής. Συνοδεύεται από πλήθος μελωδιών, τις γνωστές «κοντυλιές». Η λέξη προέρχεται από τον κόντυλα, το στέλεχος του καλαμιού, με το οποίο κατασκευάζονταν τα χαμπιόλια, δηλαδή τα κρητικά πνευστά.
Ο χορός συνήθως ξεκινάει με άντρες και γυναίκες πιασμένους κυκλικά, γύρω από τον οργανοπαίχτη. Τραγουδούν μεταξύ τους με τρόπο που μας θυμίζει τις περιγραφές για το αρχαίο υπόρχημα, μια μορφή δραματικής ποίησης που καλλιεργήθηκε και αναπτύχθηκε στην Κρήτη, η οποία συσχετιζόταν με τη λατρεία του Δία, του Κρόνου, των Τιτάνων και των Κουρητών. Συνοδευόταν από μιμήσεις κινήσεων, μουσική και τραγούδι. Οι χορευτές ήταν ένοπλοι και τραγουδούσαν με το ρυθμό που έδινε ο κιθαριστής από την κιθάρα του.