ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Κάθε κίνηση μπορεί να είναι χορός, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι κάθε κίνηση είναι χορός.”
Joanne Skinner, κινησιολόγος, ιδρύτρια της μεθόδου Skinner Release Technique
Ένα απλό περπάτημα στο δρόμο είναι μια μηχανική κίνηση. Το ίδιο περπάτημα στην σκηνή, ως μέρος μιας χορογραφίας, μπορεί να είναι χορός…επειδή έχει συνείδηση.
Ο χορός, τα τελευταία χρόνια, εξελίσσεται πολλαπλά. Ιδιαίτερα οι τεχνικές του σύγχρονου χορού εξελίσσονται ραγδαία περιλαμβάνοντας ακόμα και ακροβατικό χορό. Ταυτόχρονα, καλλιεργείται η “απαίτηση” για περισσότερη χορευτική ευρηματικότητα και έκφραση, κάτι που επιδιώκεται μέσα από τη μέθοδο του χορευτικού αυτοσχεδιασμού. Όλα αυτά μπορούν να είναι δίοδοι για σωματική έκφραση κι εκτόνωση, για όλους όσοι θέλουν να διδάσκονται μαθήματα χορού ως δημιουργική ενασχόληση. Όμως, για εκείνους που επιλέγουν και βιώνουν τον χορό ως Τέχνη η εξέλιξη στην τεχνική και σωματική έκφραση είναι ένας σημαντικός δρόμος και τρόπος ζωής. Και οι απλοί μαθητές χορού (οι “χομπίστες”) και οι επαγγελματίες του χορού διατηρούν – ή πρέπει να διατηρούν – κάτι κοινό: την συνείδηση.
– Αυτό που κάνει τις κινήσεις χορευτικές είναι η συνείδηση ότι “τώρα χορεύω”
Σε ένα μάθημα χορού, σε όλη τη διαδικασία σωματικής εκγύμνασης κι εκτόνωσης, αυτό που κάνει τις κινήσεις χορευτικές είναι η συνείδηση ότι “τώρα χορεύω”. Κι αυτό δεν είναι κάτι απλό. Έρχεται μετά από εξάσκηση: μαθαίνω τις κινήσεις, ακούω τις οδηγίες, παρατηρώ πότε επιτυγχάνω τη σωστή εκτέλεση της κίνησης ή την επιθυμητή χορευτική έκφραση. Επαναλαμβάνω με προσοχή και συγκέντρωση. Ανακαλώ με μνήμη. Δημιουργώ με φαντασία.
Η προσοχή στη λεπτομέρεια και η συγκέντρωση στην οδηγία εξασκούν το μυαλό στο να οδηγήσει το σώμα σε περισσότερη ελευθερία έκφρασης. Τότε λειτουργεί η συνείδηση: το μυαλό και το σώμα συντονίζονται και κρατούν έξω από αυτά όλα τα περιττά κι ανούσια. Εστιάζονται στο πώς θα εκφράσουν μέσα από το σώμα όλα όσα θέλει να πει το μυαλό και θέλει να εκφράσει το συναίσθημα. Τότε είναι που γίνομαι συνειδητά επιλεκτικός. Με αφορά αυτό που γίνεται εκείνη την ώρα, την ώρα του μαθήματος χορού: το δύσκολο εργαλείο μου είναι το σώμα μου. Το σώμα μου καλείται να αντισταθεί στη βαρύτητα και τη φυσιολογία του. Μοναδικός δρόμος για να μετατρέψω αυτή την ανυπακοή στους δύο αυτούς νόμους [της βαρύτητας και της φυσιολογίας] είναι η προσοχή και η συγκέντρωση στην στιγμή και τον σκοπό. Μαζί με το σώμα καλούμαι να τιθασεύσω το συναίσθημα και την σκέψη μου…ακριβώς για να εκφράσω το συναίσθημα και την σκέψη μου μέσα από το σώμα μου. Και αυτή η έκφραση θα αποβεί δυνατή και όμορφη ακριβώς επειδή έχω καταφέρει να προσέξω και να συγκεντρωθώ μόνο σε αυτά που είναι απαραίτητα για τον σκοπό μου. Ακόμα κι αν αυτό περιλαμβάνει πόνο…σωματικό και νοητικό.’
– Ο χορός είναι μια απαιτητική τέχνη που δύσκολα “ψεύδεται”
Η μνήμη και η φαντασία που ωθούν στη δημιουργία μιας χορογραφίας, ενός αυτοσχεδιασμού, αναπτύσσονται ταυτόχρονα με την προσοχή και συγκέντρωση, ή…προκαλούν και ζητούν προσοχή και συγκέντρωση: μια δημιουργική ιδέα για μια χορογραφία θα παραμείνει στην σκέψη και δε θα μεταφραστεί σε χορό αν δεν συγκεντρωθώ σε αυτή. Το δημιουργικό κάλεσμα ήρθε. Η φαντασία “μίλησε”. Κι εγώ καλούμαι να επικεντρωθώ σε αυτό και να το εκφράσω μέσα από μια χορογραφία που θα πρέπει να… θυμηθώ για να τη διδάξω ή να την χορέψω, αλλιώς η ιδέα θα παραμείνει στη θεωρία, ενώ ο χορός είναι πράξη. Είναι συχνό το φαινόμενο οι μαθητές χορού να ακολουθούν τον δάσκαλο αντιγράφοντάς τον, αλλά να μην μπορούν να χορέψουν την χορογραφία επειδή δεν τη θυμούνται. Ή να μη μπορούν να δημιουργήσουν μια χορογραφία επειδή δε μπορούν να φανταστούν. Για να θυμηθώ, πρέπει πρώτα να προσέξω και συγκεντρωθώ σε αυτό που μου διδάσκεται. Για να φανταστώ δημιουργικά κι εκφράσω σωματικά αυτό που φαντάζομαι, πρέπει πρώτα να έχω εξελίξει τις σωματικές μου δυνατότητες (μέσα από την προσοχή και συγκέντρωση).
Αν βάλω συνείδηση στο μάθημα χορού βελτιώνομαι ως μαθητής και ως άνθρωπος: καλλιεργώ τις δυνάμεις μου με το να προσέχω και να συγκεντρώνομαι σε αυτές, ενώ, συνειδητά, αποδέχομαι σε ποιο βαθμό έχω αφοσιωθεί πραγματικά στον χορό οπότε και γίνομαι ξεκάθαρος με τις προτεραιότητες μου: δεν μπορώ να έχω τα ύψιστα αποτελέσματα που έχει εκείνος που αφοσιώνεται καθημερινά στον χορό, αλλά έχω τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για εμένα που ασχολούμαι δύο με τρεις ώρες την εβδομάδα. Και αυτό είναι μια σημαντική στιγμή αλήθειας και υπευθυνότητας.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, ο χορός είναι μια απαιτητική τέχνη που δύσκολα “ψεύδεται”: αν έχω πραγματικά εργαστεί πάνω σε αυτό που αγαπώ [με προσοχή, συγκέντρωση, μνήμη και φαντασία] αυτό θα φανεί επειδή θα το εκφράσω με σωματική αρτιότητα και ακρίβεια, με ομορφιά και αρμονία. Τότε έχω εξελιχθεί ως χορευτής αλλά και ως άνθρωπος. Τότε έχω εξασκήσει και αναπτύξει την συνείδησή μου μέσα από τον χορό και για τον χορό. Τότε – στο δικό μου επίπεδο – έχω αναγάγει τον χορό σε Τέχνη.
